الدربری چیست و چگونه در سلامت سیستم ایمنی نقش دارد؟

بلک الدربری یا الدربری سیاه چیست ؟

الدربری (Elderberry) یکی از انواع گیاهان دارویی مورد استفاده در دنیا و از خانواده “توت‌ها” یا بریBerry می‌باشد. الدربری در گذشته جهت درمان تب، سوختگی و روماتیسم کاربرد داشته است. امروزه الدربری در اشکال مختلف دارویی و بیشتر به صورت شربت جهت تقویت سیستم ایمنی و درمان علائم مربوط به آنفلوانزا و سرماخوردگی به‌ویژه در کودکان به‌کار می‌رود. الدربری شامل انواع گونه‌های درختچه سامبوکوس Sambucus است و رایج‌ترین آن Sambucus nigra یا همان الدربری سیاه می‌باشد. بلک الدربری در ایران با نام آقطی سیاه نیز شناخته می‌شود و میوه‌های آن به‌دلیل وجود مقادیر زیاد آنتوسیانین به رنگ بنفش تیره دیده می‌شوند. الدربری به‌عنوان تقویت کننده سیستم ایمنی در ترکیب با ویتامین ث، باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی و کاهش شدت و دوره بیماری‌هایی مثل سرماخوردگی، کووید-19 (Covid-19) و آنفلوانزا می‌گردد.

الدربری از چه ترکیباتی تشکیل شده‌است؟

الدربری حاوی مقادیر بالای آنتی‌اکسیدان‌هایی نظیر ترکیبات فنولی می‌باشد و سبب تقویت سیستم ایمنی و افزایش فعالیت گلبول‌های سفید می‌شود. الدربری حاوی ترکیبی به‌نام آنتوسیانین است که در تعدیل و کنترل سیستم ایمنی نقش دارد. در واقع آنتوسیانین‌ها حاوی آنتی‌اکسیدان‌های طبیعی و قوی می‌باشند که از بدن در مقابل اثرات مخرب ناشی از رادیکال‌های آزاد محافظت می‌کنند. آنتوسیانین‌ها با اتصال به ویروس‌ مانع ورود آن‌ به داخل سلول‌های بدن می‌شوند و از تکثیر آن‌ جلوگیری می‌نمایند. در واقع می‌توان گفت، الدربری یک گیاه دارویی موثر در تقویت و تعدیل سیستم ایمنی با خاصیت آنتی‌ویروسی می‌باشد.

الدربری در سلامت افراد چه نقشی دارد؟

فواید درمانی متعددی برای الدربری یافت شده است. الدربری علاوه بر نقشی که در کاهش علائم سرماخوردگی و آنفلوانزا دارد، در بهبود سلامت قلب، مهار التهابات و عفونت نیز موثر است.

منبع غنی از مواد ریزمغذی

الدربری یک ماده غذایی کم کالری و سرشار از آنتی‌اکسیدان است.

یک فنجان الدربری تازه (145 گرم) حاوی 106 کالری، 26.7 گرم کربوهیدرات و کمتر از 1 گرم چربی و پروتئین می‌باشد.

الدربری سرشار از ویتامین ث می‌باشد. در هر 145 گرم میوه الدربری، 52 میلی‌گرم ویتامین ث موجود است.
الدربری منبعی غنی از فیبرغذایی است. در هر 145 گرم میوه الدبری، 10 گرم فیبر وجود دارد که حدود 36 درصد نیاز روزانه بدن می‌باشد.
الدربری منبع مناسبی از اسیدهای فنولی است. این ترکیبات آنتی‌اکسیدان‌های قوی هستند که باعث کاهش آسیب‌های ناشی از رادیکال‌های آزاد در بدن می‌شوند.
الدربری غنی از فلاونوییدها می‌باشد. الدربری حاوی آنتی‌اکسیدان‌های نظیر کوئرستین، کائمفرول و ایزورامنتین است. گل‌های الدربری حاوی مقادیر بالایی از این فلاونویید‌ها می‌باشند.
الدربری منبع مناسبی از آنتوسیانین است. آنتوسیانین‌ها، آنتی‌اکسیدان‌های قوی با خواص ضدالتهابی می‌باشند.

میزان دقیق منابع غذایی الدربری به گونه گیاه، میزان رسیدن توت‌ها و شرایط محیطی رشد گیاه وابسته است.

بهبود علائم سرماخوردگی و آنفلوانزا

عصاره الدربری و گل‌های آن به کاهش وخامت و مدت زمان آنفلوانزا کمک می‌کند.

در سال 2004 مطالعه‌ای روی افراد مبتلا به آنفلوانزا، که در طول بیماری شربت الدربری مصرف کردند، انجام گرفت. نتیجه این مطالعه نشان داد افرادی که در طول روز 4 بار و هر بار 15 میلی‌لیتر شربت الدربری مصرف کردند، بین 2 تا 4 روز بهبود پیدا کرده‌اند. در حالیکه در گروه کنترل (که شربت الدربری مصرف نکردند) بهبود علائم بین 7 تا 8 روز طول کشید.

باید توجه داشت که مطالعات بالینی روی داروهای تجاری حاوی الدربری انجام گرفته است و نه عصاره‌های دست ساز خانگی که از اثربخشی و ایمن بودن آن‌ها اطلاعاتی در دست نیست.

بهبود عملکرد سیستم ایمنی

الدربری روی تنظیم مکانیسم‌های دفاعی و پاسخ ایمنی، چه در زمان سلامتی و چه در زمان بیماری، تاثیر به‌سزایی دارد. عصاره الدربری باعث تنظیم تولید مولکول‌های پیش‌التهابی ( IL-1β, IL-6, IL-8, TNF-α) و سایتوکاین ضدالتهابی IL-10 می‌شود.

غنی از آنتی‌اکسیدان

در طول سوخت و ساز طبیعی بدن، مولکول‌هایی در بدن آزاد شده وتجمع پیدا می‌کنند. تجمع این مولکول‌ها در بدن منجر به استرس اکسیداتیو و ایجاد بیماری‌هایی نظیر دیابت نوع 2 و انواع سرطان می‌شود.

آنتی‌اکسیدان‌ها ترکیبات طبیعی موجود در مواد غذایی می‌باشند که شامل ویتامین‌ها، اسیدهای فنولیک و فلاونوییدها هستند. آنتی‌اکسیدان‌ها می‌توانند مولکول‌های تجمع یافته در بدن یا همان رادیکال‌های آزاد را حذف کنند. گل‌ها، میوه‌ها و برگ‌های الدربری غنی از آنتی‌اکسیدان هستند. آنتوسیانینی که در ترکیبات خانواده “بری” یا همان توت‌ها یافت می‌شود، 3.5 برابر بیشتر از ویتامین “ای“ خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد.

کمک به سلامت قلب

مطالعات نشان داده‌اند الدربری باعث کاهش چربی خون و کلسترول می‌شود. بعلاوه آنتی‌اکسیدان‌هایی مثل آنتوسیانین باعث کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌گردد.

الدربری باعث کاهش اسید اوریک در خون می‌شود. افزایش اسید اوریک با فشار خون بالا و اثرات منفی روی سلامت قلب مرتبط است.

شاید برایتان جالب باشد: روغن ام سی تی (MCT oil ) چیست

ضد ویروس و ضد باکتری

الدربری علاوه بر کمک به درمان آنفلوانزا و سرماخوردگی، خواص ضدویروسی و ضدباکتریایی از خود نشان می‌دهد. عصاره گل‌های الدربری باعث مهار آلودگی ویروسی ناشی از ویروس آنفلوانزا H1N1 می‌شود. مکانیسم فعالیت ضد ویروسی مربوط به ترکیبات پلی‌فنولی الدربری است که مستقیما به ویروس متصل می‌شوند و مانع ورود ویروس به داخل سلول‌های میزبان می‌گردند. همچنین ترکیبات الدربری با تحریک سیستم ایمنی، مانع تکثیر ویروس در بدن میزبان می‌شوند. مطالعات فعالیت ضدباکتری عصاره الدربری در مقابل باکتری‌های گرم مثبت مثل استرپتوکوک‌ها و باکتری‌های گرم منفی نظیر موراکسلا کاتارالیس را نشان داده‌اند (موراکسلا کاتارالیس عامل عفونت لوله‌‌های تنفسی فوقانی می‌باشد). عصاره الدربری اثر ضد باکتریایی خود را با مهار رشد باکتری‌ها نشان می‌دهد. مطالعات روی عصاره برگ‌های الدربری اثر ضد باکتریایی آن ‌را روی باسیلوس، اشریشیا کولای و استرپتوکوک نشان می‌دهد.

الدربری در مبارزه با سرطان و باکتری‌های خطرناکی نظیر هلیکوباکتر به بدن کمک می‌کند. همچنین پلی‌فنول‌های موجود در الدربری در تقویت سیستم ایمنی و افزایش تعداد گلبول‌های سفید نقش بسزایی دارند.
الدربری یک ترکیب مناسب در مقابل اشعه فرابنفش می‌باشد و به‌عنوان عصاره در محصولات محافظت کننده پوست در مقابل آفتاب به‌کار می‌رود.
الدربری دارای ترکیبات ضد افسردگی است. مطالعات بالینی نشان داده‌اند عصاره الدربری روی بهبود عملکرد و خلق و خوی افراد نقش مهمی دارد.

الدربری جهت مصارف دارویی در اشکال دارویی مختلفی نظیر شربت‎‌های خوراکی، کپسول، قرص‌های مکیدنی و پاستیل ساخته می‌شود.

شربت بکوول (حاوی بلک الدربری همراه با ویتامین ث)

شربت بکوول حاوی بلک الدربری همراه با ویتامین ث جهت تقویت سیستم ایمنی برای کودکان 2 سال به بالا توسط شرکت فاران فارمد تولید شده است. شربت بلک الدربری با ویتامین ث دارای اثرات آنتی‌اکسیدانی بوده و جهت کمک به بهبود علائم سرماخوردگی و آنفلوانزا نظیر تب، سرفه، سردرد، گرفتگی بینی، آبریزش بینی و ترشح مخاط به‌ کار می‌رود. هر 5 میلی‌لیتر شربت بکوول حاوی 950 میلی‌گرم عصاره خشک الدربری و 32.5 میلی‌گرم ویتامین ث می‌باشد.